VĂN BẢN “MÂY VÀ SÓNG

Thứ năm - 31/03/2022 05:06

I. Tác giả:
- Ta-go (1861-1941) tên đầy đủ là Ra-bin-đra-nát Ta-go.

- Ông là một danh nhân văn hóa, là nhà thơ hiện đại lớn nhất của Ấn Độ.
- Thơ ông chan chứa tình yêu đất nước, con người, cuộc sống...
- Sự nghiệp sáng tác:
    + Vào năm 1913, ông trở thanh người Châu Á đầu tiên được trao Giải Nobel Văn học với tập “Thơ dâng”
   + Ta-go đã để lại cho nhân loại gia tài văn hóa đồ sộ: 52 tập thơ, 42 vở kịch, 12 bộ tiểu thuyết, khoảng 100 truyện ngăn, trên 1500 bức họa và nhiều bút kí, luận văn…
   + Một số tác phẩm tiêu biểu: Tập thơ Người làm vườn, tập Trăng non, tập Thơ dâng…
- Phong cách sáng tác: Đối với văn xuôi, Ta-go đề cập đến các vấn đề xã hội, chính trị, giáo dục. Về thơ ca, những tác phẩm của ông thể hiện tinh thần dân tộc và dân chủ sâu sắc, tinh thần nhân văn cao cả và chất trữ tình triết lí nồng đượm; sử dụng thành công những hình ảnh thiên nhiên mang ý nghĩa tượng trưng, hình thức so sánh, liên tưởng về thủ pháp trùng điệp.
II.Tác phẩm:
1. Xuất xứ: Mây và Sóng vốn được viết bằng tiếng Ben-gan, in trong tập thơ Si-su ( Trẻ thơ)
2. Thể loại: thơ văn xuôi.
Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm (mượn yếu tố tự sự miêu tả để bộc lộ tình cảm, cảm xúc, tình cảm yêu thương dành cho trẻ thơ).
- Chủ đề: tình mẫu tử
3. Bố cục: 2 phần
- Phần 1: (Từ đầu đến “xanh thẳm”): Em kể cho mẹ nghe về cuộc trò chuyện của em bé với mây .
- Phần 2: (Còn lại): Em kể cho mẹ nghe về cuộc trò chuyện của em bé với sóng.
4. Giá trị nội dung
- Bài thơ ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt.
- Bài thơ thể hiện tình yêu thương trẻ thơ, tấm lòng nhân hậu yêu thương con người của nhà thơ.
- Bài thơ có ý nghĩa triết lí sâu sắc
5. Đặc sắc nghệ thuật
- Thể thơ văn xuôi, kết hợp các yếu tố tự sự và miêu tả để làm nổi bật cảm xúc, tình cảm yêu mến của nhà thơ với trẻ thơ.
- Giọng điệu tâm tình trò truyện, cách thức lặp lại biến đổi trong cấu trúc bài thơ.
- Sử dụng nhiều phép tu từ nhân hóa, điệp ngữ, ẩn dụ đặc sắc.

III. Định hướng phân tích văn bản:
1. Cuộc trò truyện của em bé với mây và sóng.
a. Lời rủ rê của mây và sóng.
- Thế giới của những người trên mây, dưới sóng: “Bình minh vàng, vầng trăng bạc” lời kể, tả của những người trên mây, dưới sóng đã mở ra trước mắt em bé một thế giới:
+ Xa xôi, rộng lớn, chứa đựng biết bao điều bí ẩn.
+ Rực rỡ lung linh, huyền áo (ánh sáng mặt trời vàng vào buổi bình minh, ánh sáng vầng trăng bạc khi đêm về).
+ Vui vẻ và hạnh phúc (chỉ có ca hát và rong chơi khắp chốn từ khi thức dậy cho đến chiều tà)
Đối với em bé, thế giới đó vô cùng hấp dẫn, gợi lên những khao khát được khám phá, được ngao du ở những xứ sở xa xôi.
- Tâm trạng của em bé: thể hiện ở câu hỏi về cách thức đi chơi: “Nhưng tôi làm sao gặp được các bạn?”
Qua đó, em bé thể hiện khao khát được đến những nơi ấy. Những câu hỏi của em chứa bao háo hức, thiết tha mong muốn được lãng du tới những xứ sở thần tiên,được rong ruổi khắp nơi, được vui chơi với những trò chơi thú vị, hấp dẫn.

b. Lời từ chối và lí do từ chối
- Lời đáp lại của em bé: Em bé đã từ chối dứt khoát mà day dứt bằng những câu hỏi lại:
+Làm sao có thể rời mẹ mà đến được?
+Làm sao có thể rời mẹ mà đi được?
Với em, điều quan trọng và có ý nghĩa hơn những cuộc phiêu du chính là sự chờ đợi, mong mỏi em trở về nhà của mẹ. Mẹ yêu em nên luôn mong muốn em ở bên mẹ. Em yêu mẹ nên em hiểu tấm lòng của mẹ. Với em, được ở bên mẹ, được làm mẹ vui và được mẹ yêu thương, che chở là niềm vui, niềm hạnh phúc không có gì sánh bằng. Đó là lí do em không hề hối tiếc khi từ chối những người trên mây, dưới sóng.
2. Những trò chơi do em bé sáng tạo ra.
a. Trò chơi: Em bé tưởng tượng ra những trò chơi thú vị:
+ Con là mây
+ Mẹ là trăng → Hai bàn tay con ôm lấy mẹ lấy mẹ.
+ Mái nhà ta là bầu trời xanh thẳm
+ Con là sóng
+ Mẹ sẽ là bến bờ kì lạ → Con lăn, lăn, lăn mãi rồi se cười vang vỡ tan vào lòng mẹ
Lời mời gọi lặp đi lặp lại, sử dụng trí tưởng tượng bay bổng, hình ảnh ẩn dụ sáng tạo.
b. Tình cảm của em bé với mẹ:
- Em bé rất yêu mẹ:
+ Em mong muốn được ở bên mẹ, vui chơi cùng mẹ. Lời mời gọi em bé đi chơi của những người ở trên mây, dưới sóng rất tha thiết lặp đi lặp lại, sự từ chối của em bé vì thế càng cương quyết hơn.
+ Bên mẹ, em đã sáng tạo ra trò chơi thú vị hấp dẫn, để mẹ cùng vui chơi với em.
+ Trong trò chơi ấy, em bé vừa được thỏa ước mong làm mây, làm sóng tinh nghịch, bay cao, lan xa phiêu du khắp chốn; lại vừa được quấn quýt bên mẹ - như mây quấn quýt trăng, như sóng vui đùa bên bờ biển.
- Tình mẹ yêu con:
+ Mẹ muốn con ở bên để chăm sóc, chở che, vỗ về. Điều này, thể hiện qua lời giải thích của em bé: “mẹ mình đang đợi mình ở nhà”, “Buổi chiều, mẹ luôn muốn mình ở nhà”
+ Trong trò chơi, mẹ là vầng trăng dịu hiền, lặng lẽ tỏa sáng mỗi bước con đi, là bờ biển bao dung ôm ấp, vỗ về suốt cuộc đời con và là mái nhà dẫu qua bao dâu bể vẫn là bầu trời xanh dịu mát, yên bình vĩnh cửu chờ đợi, che chở con
+ Tấm lòng người mẹ như bến bờ cho con neo đậu, thoát khỏi những cám dỗ ở đợi. Tình mẹ con đã hòa quyện lan tỏa trong sóng, thâm nhập kháp vũ trụ mênh mông nên “không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào”
* Đặt tình mẫu tử trong mối quan hệ với thiên nhiên vũ trụ, nhà thơ đã thể hiện cảm hứng tôn vinh ca ngợi tình mẫu tử bao la, thiêng liêng, vĩnh cửu.