Tuyến nội tiết

Thứ sáu - 16/10/2020 03:40
Đặc điểm của hệ nội tiết: Ngoài hệ thần kinh, hệ nội tiết cũng góp phần quan trọng trong việc điều hòa các cơ quan sinh lý của cơ thể, đặc biệt là trao đổi chất, quá trình chuyển hóa vật chất và năng l¬ợng trong tế bào của cơ thể có là các chất hoocmôn, thông qua đ¬ờng máu chậm nh¬ưng kéo dài và diện rộng.
1. Khái niệm, phân biệt tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết
- K/N: GV cho HS nắm:
+ Tuyến nội tiết là những tuyến không có ống dẫn, chất tiết của nó gọi là hoocmôn ngấm trực tiếp vào máu rồi theo máu đến các cơ quan để gây tác dụng.
VD: Tuyến giáp: tiết hoocmon tiroxin ngấm vào máu, kích thích làm tăng quá trình trao đổi chất và làm tăng chuyển hóa trong tế bào.
+ Tuyến ngoại tiết là những tuyến có ống dẫn chất tiết đến các cơ quan mà không ngấm thẳng vào máu.
VD: Tuyến n¬ớc bọt: tiết nuớc bọt chứa enzim amilaza theo ống dãn vào trong khoang miệng…
2. So sánh tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết
* Giống nhau:
- Đều đ¬ược cấu tạo từ những tế bào bài tiết.
- Đều tiết các chất có ảnh hư¬ởng đến các quá trình sinh lý của cơ thể…
* Khác nhau:
Tuyến nội tiết Tuyến ngoại tiết
- Không có ống dẫn,chất tiết ngấm thẳng vào máu và theo máu đến các cơ quan
- Có tác dụng điều hòa các quá trình trao đổi chất và chuyển hóa. - Có ống dẫn, chất tiết không ngấm thẳng vào máu mà theo ống dẫn đến các cơ quan.
- Có tác dụng trong quá trình dinh dưỡng, tiêu hóa, thải bả…

3. Một số tuyến nội tiết chính
* Tuyến nội tiết: Tuyến yên, tuyến giáp, tuyến trên thận…
* Tuyến ngoại tiết chính: Tuyến nước bọt, tuyến gan, tuyến tụy, tuyến ruột, tuyến mồ hôi…
4. Cấu tạo chức năng của các tuyến nội tiết (ND SGK)
- GV cho HS nắm chắc cấu tạo chức năng của các tuyến chính.
- Chất tiết của các tuyến nội tiết là gì? Tác dụng?...
a. Vai trò của các tuyến nội tiết
- Duy trì ổn định môi trường trong cơ thể.
- Điều chỉnh các quá trình sinh lý cảu cơ thể diễn ra bình thường (TĐC, TĐQ, sinh trưởng, phát triển…).
- Điều hòa hoạt động của các cơ quan chủ yếu bằng con đường thể dịch giúp cơ thể thích nghi với điều kiện sống.
- Tự điều chỉnh trong nội bộ của các tuyến nội tiết.
- Tuyến nội tiết thường có kích thước nhỏ lượng chất tiết ra ít nhưng có có hoạt tính sinh học cao, thúc đẩy hoặc kìm hảm hoạt động cảu các cơ quan, các quá trình sinh lý trong cơ thể.
- Hoạt động của tuyến nội tiết bị rối loạn… gây cho cơ thể bị bệnh lý.
b. Hooc môn: sản phẩm của tuyến nội tiết.
* Đặc tính:
- Mỗi hooc môn do một tuyến nội tiết nhất định tiết ra.
- Mỗi hooc môn chỉ ảnh hưởng đến 1 qua trình sinh lý của cơ thể.
- Hooc môn có hoạt tính sinh học cao (chỉ một lượng nhỏ cũng gây ảnh hưởng rõ rệt).
VD: Chỉ cần mọt lượng nhỏ ađrênalin cũng làm cho tim đập nhanh và mạnh.
- Hooc môn không có tính đặc trưng cho loài.
* Tác dụng:
- Kích thích, điều khiển.
VD: Hooc môn tuyến yên kích thích hoạt động của tuyến giáp, vỏ tuyến trên thận, tuyến sinh dục.
- Điều hòa, phối hợp.
VD: Sự phối hợp họt động của glucagon (tuyến tụy) với ađrênalin (tuyến trên thận và unsulin (tuyến tụy) làm cho lượng đường trong máu ổn định.
- Đối lập:
VD: Tuyến tụy tiết ra 2 loại hooc môn có tác dụng đối lập nhau.
(VD: Insulin biến glucôzơ thành glycôgien dự trử trong gan và cơ làm giảm lượng đường trong máu (giảm đường huyết) đảm bảo cho lượng đường trong máu ổn định là 0,12g/lít … khi cơ thể có nông độ đường trong máu thấp dưới 0,12g/lít thì glucagôn biết glycôgien trong gan và cơ thành glucôzơ bổ sung lượng đường trong máu ổn định.
5. Sự điều hòa và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết (HS nắm nội dung ở SGK)
- Nắm được điều hòa hoạt động của các tuyến nội tiết.
- Sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết.
tải xuống (3)
tải xuống (3)
1. Có mấy tuyến nội tiết chính? Nêu cấu tạo, chức năng của một số tuyến nội tiết chính?
Trả lời
- Các tuyến nội tiết chính:
 Tuyến yên, tuyến giáp, tuyến tụy, tuyến trên thận, tuyến sinh dục, tuyến tùng, tuyến cận giáp, tuyến ức.
- Cấu tạo, chức năng của một số tuyến nội tiết chính: (SGK)
2. Tuyến nội tiết, tuyến ngoại tiết là gì? Cho ví dụ?
Trả lời
+ Tuyến nội tiết là những tuyến không có ống dẫn, chất tiết của nó gọi là hoocmôn ngấm trực tiếp vào máu rồi theo máu đến các cơ quan để gây tác dụng.
VD: Tuyến giáp: tiết hoocmon tiroxin ngấm vào máu, kích thích làm tăng quá trình trao đổi chất và làm tăng chuyển hóa trong tế bào.
+ Tuyến ngoại tiết là những tuyến có ống dẫn chất tiết đến các cơ quan mà không ngấm thẳng vào máu.
VD: Tuyến nư­ớc bọt: tiết nuớc bọt  chứa enzim amilaza theo ống dãn vào trong khoang miệng…
3. So sánh tuyến nội tiết và tuyến ngoại tiết?
Trả lời
* Giống nhau:
- Đều đ­ược cấu tạo từ những tế bào bài tiết.
- Đều tiết các chất có ảnh hư­ởng đến các quá trình sinh lý của cơ thể…
* Khác nhau:
Tuyến nội tiết Tuyến ngoại tiết
- Không có ống dẫn,chất tiết ngấm thẳng vào máu và theo máu đến các cơ quan
- Có tác dụng điều hòa các quá trình trao đổi chất và chuyển hóa.
- Có ống dẫn, chất tiết không ngấm thẳng vào máu mà theo  ống dẫn đến các cơ quan.
- Có tác dụng trong quá trình dinh dưỡng, tiêu hóa, thải bả…

4. Phân tích tác dụng của thùy trước tuyến yên đến sự tăng trưởng của cơ thể? Những tác hại trên sự tăng trưởng của cơ thể nếu rối loạn hoạt động của thùy trước tuyến yên?
5. Chức năng của tuyến giáp và những tác hại trên cơ thể nếu tuyến giáp hoạt động không bình thường?
6. Nêu tác dụng của hooc môn do tuyến tụy và tuyến trên thận tiết ra?
Trả lời
Tuyến tụy tiết ra 2 loại hooc môn có tác dụng đối lập nhau.
Insulin biến glucôzơ thành glycôgien dự trử trong gan và cơ làm giảm lượng đường trong máu (giảm đường huyết) đảm bảo cho lượng đường trong máu ổn định là 0,12g/lít … khi cơ thể có nông độ đường trong máu thấp dưới 0,12g/lít thì glucagôn biến glycôgien trong gan và cơ thành glucôzơ bổ sung lượng đường trong máu ổn định.
7. So sánh tuyến sinh dục và tuyến tụy?
* Giống:
- Đều là những tuyến trong hệ nội tiết.
- Đều là những tuyến pha vừa hoạt động nội tiết vừa hoạt động ngoại tiết.
* Khác:
Điểm phân biệt Tuyến sinh dục Tuyến tụy
Chức năng ngoại tiết - Sản xuất giao tử (đực hoặc cái) Tiết dịch tụy đổ vào ruột non
Chức năng nội tiết Tiết hooc môn sinh dục (testrôtêrôn) ở nam hoặc ơstrôgen ở nữ Tiết hooc môn insulin và glucagôn phối hợp điều hòa đường huyết
Thời gian hoạt động Muộn hơn (từ cơ thể vào tuổi dậy thì và ngừng  hđ khi ct về già) Sớm hơn (khi cơ thể mới sinh ra và hoạt động suốt đời)

8. Nhiệm vụ của tuyến nội tiết là gì? Cho ví dụ về một số hooc môn của tuyến yên, tuyến giáp, tuyến tụy?
Trả lời
- Duy trì ổn định môi trường trong cơ thể.
- Điều chỉnh các quá trình sinh lý cảu cơ thể diễn ra bình thường (TĐC, TĐQ, sinh trưởng, phát triển…).
VD: Hooc môn tuyến yên kích thích hoạt động của tuyến giáp, vỏ tuyến trên thận, tuyến sinh dục.
Tuyến tụy tiết ra 2 loại hooc môn có tác dụng đối lập nhau.
Insulin biến glucôzơ thành glycôgien dự trử trong gan và cơ làm giảm lượng đường trong máu (giảm đường huyết) đảm bảo cho lượng đường trong máu ổn định là 0,12g/lít … khi cơ thể có nông độ đường trong máu thấp dưới 0,12g/lít thì glucagôn biết glycôgien trong gan và cơ thành glucôzơ bổ sung lượng đường trong máu ổn định.
9. Trình bày cấu tạo, chức năng của tuyến trên thận?

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

global video
Thống kê
  • Đang truy cập41
  • Máy chủ tìm kiếm8
  • Khách viếng thăm33
  • Hôm nay5,969
  • Tháng hiện tại139,911
  • Tổng lượt truy cập6,835,998
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây