ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI HUYỆN MÔN NGỮ VĂN

Thứ bảy - 17/04/2021 21:43

Phần I. Đọc hiểu (4.0 điểm):
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:

                                  Mái ấm ngôi nhà

Nếu ngọn gió nào dẫn con đến chân trời xa thẳm
Con đừng quên lối về nhà
Nơi thung sâu khơi nguồn ngọn gió…

Nếu cánh chim nào chở con lên thăm mặt trời cháy đỏ
Con đừng quên lối về nhà
Nơi sớm chiều vẫn nhen ngọn lửa…

Nếu vạt mây nào đưa con lên chơi với ngôi sao xanh biếc
Con đừng quên lối về nhà
Suối trong con tắm mình thuở bé…
                                                       (Trương Hữu Lợi)
Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.
Câu 2: Chỉ ra ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh thơ trong câu:
Nếu vạt mây nào đưa con lên chơi với ngôi sao xanh biếc
Câu 3: Câu Con đừng quên lối về nhà xuất hiện ở ba khổ thơ giúp em cảm nhận được điểu gì ở nhân vật trữ tình?
Câu 4: Bài thơ để lại cho người đọc những thông điệp sâu sắc nào?

Phần II: Làm văn (16.0 điểm)
Câu 1 (6.0 điểm).
Em hãy viết một bài văn với chủ đề: Để nỗi đau của riêng mình và oán hận ở lại đằng sau.
Câu 2 (10,0 điểm).
Có ý kiến cho rằng cuộc sống trong tác phẩm văn học có cả cái đẹp, cái nên thơ lẫn niềm đau và nước mắt.
          Em hãy làm sáng tỏ ý kiến trên qua tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ.
                                                  ................ Hết ................
                                  HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN: NGỮ VĂN 9
A. HƯỚNG DẪN CHUNG
- Giám khảo vận dụng Hướng dẫn chấm phải chủ động, linh hoạt, tránh cứng nhắc, cần khuyến khích những bài làm thể hiện rõ sự sáng tạo; cần đánh giá bài làm của thí sinh một cách tổng thể ở từng câu và cả bài, không đếm ý cho điểm nhằm đánh giá trên cả hai phương diện: kiến thức và kỹ năng.
- Hướng dẫn chấm chỉ nêu những ý chính và các thang điểm cơ bản, trên cơ sở đó, giám khảo có thể thống nhất để định ra các ý chi tiết và các thang điểm cụ thể hơn để đánh giá chính xác khoa học, khách quan.
- Điểm toàn bài là 20,0 chiết đến 0,5.
B. ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM

Phần	Câu	Nội dung	Điểm
I		ĐỌC HIẺU	4
	1	Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm	1,0
	2	Ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh thơ trong câu: Nếu vạt mây nào đưa con lên chơi với ngôi sao xanh biếc => Biểu tượng cho những cám dỗ trong cuộc đời.	1.0
	3	Câu thơ: Con đừng quên lối về nhà xuất hiện ở ba khổ thơ đã nhấn mạnh mong muốn thiết tha cũng chính là nhấn mạnh lời khuyên con không được sa vào những phù phiếm xa hoa mà quên đi cội nguồn yêu thương, giá trị bền vững của gia đình…	1,0
	4	Bài thơ để lại cho người đọc những thông điệp sâu sắc: + Gia đình là bến đỗ bình yên, là bến bờ hạnh phúc, là cội nguồn yêu thương. + Đừng bao giờ sa vào cạm bẫy trong cuộc sống để rồi quên đi cội nguồn yêu thương, quên giá trị bền vững của gia đình. + Đừng sa vào những cám dỗ, xa hoa, phù phiếm mà quên cội nguồn là gia đình yêu thương.	1,0
II		LÀM VĂN	16
	1	Viết bài văn với chủ đề: Để nỗi đau của riêng mình và oán hận ở lại đằng sau.	6
		a. Biết cách viết một bài văn nghị luận xã hội với bố cục hoàn chỉnh, lập luận chặt chẽ.	0,5
		b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: cần biết quên đi (bỏ qua, gác lại...) những gì không tốt đẹp mà mình gặp phải (người khác gây nên cho mình) để hướng tới những điều tốt đẹp bằng cách sống bao dung, vị tha ...	0,5
		c. Triển khai vấn đề nghị luận: HS có nhiều cách trình bày khác nhau miễn là hợp lí. Sau đây là một số gợi ý: - Dẫn dắt vấn đề cần nghị luận… - Giải thích được: + Nỗi đau, oán hận: Là trạng thái cảm xúc tiêu cực (nỗi buồn phiền, sự bực tức, giận dữ...). + Để lại đằng sau: Là bỏ qua, là gác lại, là quên đi... => Cần bao dung, rộng mở, tha thứ…để cho cuộc sống của chính mình nhẹ nhàng hơn. - Bình luận, chứng minh: + Lòng bao dung là một trong số những đức tính tốt đẹp, là biểu hiện của lối sống đẹp, vị tha, sống vì người khác, cũng là một trong những phẩm chất tốt đẹp của dân tộc ta. + Mỗi người ai cũng từng mắc sai lầm và chính vì lẽ đó chúng ta mới phải học cách bao dung. + Bao dung khiến chúng ta sống đẹp hơn, sống nhẹ nhàng, thư thái, chân thành, cởi mở; khiến cho mối quan hệ xã hội trở nên tốt đẹp. + Bao dung còn là cách để an ủi động viên người khác và bản thân sau mỗi lần vấp ngã. + Bao dung khiến chúng ta nhận được sự kính trọng từ người khác. - Mở rộng vấn đề: - Luôn biết học cách tha thứ và mỉm cười trước khó khăn, nhìn cuộc đời một cách lạc quan, lắng nghe người khác, thấu hiểu và cảm thông với họ. - Bao dung không đồng nghĩa là chúng ta bỏ qua cho cái xấu, cái ác. * Nhận thức và hành động bản thân…	4,0
		d. Chính tả ngữ pháp: Diễn đạt trôi chảy, hành văn trong sáng; không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp…	0,5
		e. Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ	0,5
		Lưu ý: - Học sinh cần lấy dẫn chứng trong thực tế cuộc sống để phân tích,chứng minh. - Các mức điểm cụ thể khác giám khảo căn cứ vào thực tế bài làm để xác định. - Nếu thí sinh viết thành đoạn văn thì giám khảo cho không quá ½ số điểm.)
	2	Phân tích, làm sáng tỏ cái đẹp cái nên thơ lẫn niềm đau và nước mắt được thể hiện rõ trong tác phẩm “ Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ.	10
		Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Biết viết một bài văn nghị luận văn học hoàn chỉnh, có cấu trúc 3 phần; mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề.	0,5
		b. Xác định được vấn đề nghị luận: Cái đẹp, cái nên thơ lẫn niềm đau và nước mắt được thể hiện rõ trong tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương”	1,0
		Triển khai vấn đề nghị luận:
		Giải thích được ý kiến: - Cái đẹp, nên thơ: là niềm vui, hạnh phúc, là những điều đẹp đẽ. - Niềm đau và nước mắt: là những khổ đau, cay đắng bất hạnh trong cuộc đời. - Tác phẩm văn học là tấm gương phản ánh cuộc sống với tất cả mọi chiều, vừa có những hạnh phúc vừa có những đau khổ bất tận, vừa có nụ cười tươi vui vừa có giọt nước mắt đắng cay.	1,5
		Chứng minh qua tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương”: - Cuộc sống tuyệt vời với cái đẹp, cái nên thơ chính là những giá trị tốt đẹp của cuộc sống: là lòng yêu thương, thủy chung, hiếu thảo, giàu lòng tự trọng, nhân hậu vị tha của Vũ Nương; là nỗi oan được giải, được trở về của nàng.	2,0
		- Cuộc sống với niềm đau và nước mắt: là cuộc đời oan khuất, bất hạnh của Vũ Nương; là sự trở về trong chốc lát còn ra đi là mãi mãi; là thói ghen tuông mù quáng, gia trưởng của Trương Sinh; là tất cả những bi kịch của một người phụ nữ, của một gia đình…	2,0
		Đánh giá chung: - Nguyễn Dữ trân trọng ngợi ca vẻ đẹp của người phụ nữ, thấu hiểu, thương cảm cho số phận oan nghiệt của họ trong xã hội phong kiến. - Để người đọc yêu thương trận trọng, xót xa cho nhân vật của mình, Nguyễn Dữ phải là người có ngòi bút truyền kì điêu luyện. - Thông điệp mà Nguyễn Dữ để lại có giá trị vượt thời gian: Đó là bài học về gìn giữ hạnh phúc gia đình…	1,5
		Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt. Diễn đạt trôi chảy, hành văn trong sáng, không mắc lỗi về dùng từ, đặt câu.	0,5
		Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ	1,0
		Lưu ý: - Các mức điểm cụ thể khác giám khảo căn cứ vào thực tế bài làm để xác định. - Nếu thí sinh viết thành đoạn văn thì giám khảo cho không quá ½ số điểm.)