SỰ PHÂN HOÁ KHÍ HẬU, THUỶ VĂN

Chủ nhật - 27/06/2021 05:20

A. KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Khí hậu nước ta có sự phân hoá đa dạng
Sự phân hoá thể hiện trong việc phân miền khí hậu và phân thành các đai khí hậu theo độ cao.

a) Miền khí hậu
- Có 3 chỉ tiêu để chia miền khí hậu :
+ Biên độ nhiệt năm (trên hoặc dưới 9ºC).
+ Số giờ nắng/năm (trên hoặc dưới 2000 giờ).
+ Lượng bức xạ/năm (trên hoặc dưới 140 kcl/cm²).
- Miền khí hậu phía bắc
+ Ranh giới : Phía bắc đèo Hải Vân.
+ Đặc điểm : Có một mùa đông lạnh (3 tháng có nhiệt độ trung bình dưới 20ºC), diễn biến thời tiết không ổn định, độ lạnh và thời gian lạnh giảm dần theo phía tây và nam, mùa mưa chậm dần về nam, có 3 tiểu vùng.
- Miền khí hậu phía nam
+ Ranh giới : Từ đèo Hải Vân vào nam.
+ Đặc điểm : Nóng quanh năm, có tính chất gió mùa cận Xích đạo, có hai mùa mưa khô đối lập, chia làm 3 tiểu vùng.
b) Theo độ cao
- Dưới 700 m (1000 m đối với phía nam) là đai nhiệt đới.
- Từ 700 m (miền nam 1000 m) là đai á nhiệt trên núi.
- Từ 2400 m trở lên là vành đai ôn đới núi cao.
2. Sự phân hoá thuỷ văn
- Chia làm 3 miền với những đặc điểm phù hợp với cấu trúc địa hình và chế độ khí hậu.
- Miền thuỷ văn Bắc Bộ
+ Ranh giới : Từ Vinh ra bắc.
+ Đặc điểm : Sông dài, lưu vực lớn, hướng tây bắc - đông nam ; lũ mùa hạ, cạn mùa đông ; lớn nhất tháng 8, kiệt nhất tháng 3 ; lượng nước chủ yếu từ bên ngoài lănh thổ.
+ Các sông chính : Hồng, Đà, Chảy, Lô, Gâm, Cầu, Thương, Lục Nam, Mã, Chu.
- Miền thuỷ văn Đông Trường Sơn
+ Ranh giới : Từ Vinh đến Cam Ranh.
+ Đặc điểm : Phần lớn là sông ngắn, hướng tây - đông là chủ yếu, lượng nước chủ yếu từ trong lãnh thổ, lũ thu đông, lớn nhất tháng 10, 11 kiệt nhất tháng 4, 7, 8, tháng 6 có lũ tiểu mãn.
+ Các sông chính : Cả, Gianh, Hương, Thu Bồn, Trà Khúc, Đà Rằng.
- Miền thuỷ văn Nam Bộ
+ Ranh giới : Từ Cam Ranh vào nam.
+ Đặc điểm : Lũ mùa hạ, cực đại vào tháng 9, 10 cực tiểu vào tháng 3, 4, chế độ nước thất thường.
+ Các sông chính : Đồng Nai, Bé, La Ngà, Tiền, Hậu

B. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Câu 1.   “Lũ vào thu đông, tháng 5, 6 có lũ tiểu mãn”. Đó là đặc điểm sông ngòi của miền thuỷ văn :
              A. Bắc Bộ.           B. Nam Bộ.         C. Đông Trường Sơn.          D. Tây Nguyên.
Câu 2.   “Nhiệt độ trung bình năm luôn cao hơn 21ºC, biên độ nhiệt năm dưới 9ºC”. Đó là đặc điểm khí hậu của :
              A. Lạng Sơn.       B. Hà Nội.           C. Vinh.               D. Nha Trang.
Câu 3.   Đây là biên độ nhiệt hằng năm của Hà Nội, Huế, Nha Trang, Thành phố Hồ Chí Minh.
              A. 3,2ºC ; 4,1ºC ; 9,3ºC ; 11,9ºC.    B. 11,9ºC ; 9,3ºC ; 4,1ºC ; 3,2ºC.
              C. 9,3ºC ; 11,9ºC ; 4,1ºC ; 3,2ºC.    D. 4,1ºC ; 3,2ºC ; 11,9ºC ; 9,3ºC.
Câu 4.   Ở miền khí hậu phía bắc, trong mùa đông độ lạnh giảm dần về phía tây vì :
              A. Nhiệt độ tăng dần theo độ vĩ.
              B. Nhiệt độ thay đổi theo độ cao của địa hình.
              C. Đó là những vùng không chịu ảnh hưởng của gió mùa đông bắc.
              D. Dãy Hoàng Liên Sơn ngăn cản ảnh hưởng của gió mùa đông bắc.
Câu 5.   Đây là điểm khác biệt về khí hậu giữa Duyên hải Nam Trung Bộ và Nam Bộ.
              A. Mùa mưa ở Nam Trung Bộ chậm hơn.
              B. Mùa mưa của Nam Trung Bộ sớm hơn.
              C. Chỉ có Nam Trung Bộ mới có khí hậu cận Xích đạo.
              D. Nam Trung Bộ không chịu ảnh hưởng của phơn Tây Nam.
Câu 6.   Miền Bắc ở độ cao trên 600 m, còn miền Nam phải 1000 m mới có khí hậu á nhiệt. Lí do chính là vì :
              A. Địa hình miền Bắc cao hơn miền Nam.
              B. Miền Bắc mưa nhiều hơn miền Nam.
              C. Nhiệt độ trung bình năm của miền Nam cao hơn miền Bắc.
              D. Miền Bắc giáp biển nhiều hơn miền Nam.
Câu 7.   Sông ngòi ở Tây Nguyên và Nam Bộ lượng dòng chảy kiệt rất nhỏ vì :
              A. Phần lớn sông ở đây đều ngắn, độ dốc lớn.
              B. Phần lớn sông ngòi ở đây đều nhận nước từ bên ngoài lãnh thổ.
              C. Ở đây có mùa khô sâu sắc, nhiệt độ cao, bốc hơi nhiều.
              D. Sông chảy trên đồng bằng thấp, phẳng lại đổ ra biển bằng nhiều chi lưu.
Câu 8.   Yếu tố chính làm hình thành các trung tâm mưa nhiều, mưa ít ở nước ta là :
              A. Độ vĩ.                                          B. Độ lục địa.
              C. Địa hình.                                     D. Mạng lưới sông ngòi.
Câu 9.   Đây là điểm khác nhau cơ bản của khí hậu Nam Bộ và khí hậu Tây Nguyên.
              A. Tây Nguyên có mưa lệch pha sang thu đông.
              B. Nam Bộ có khí hậu nóng và điều hoà hơn.
              C. Nam Bộ có hai mùa mưa khô đối lập.
              D. Nam Bộ có nhiệt độ trung bình năm thấp hơn.
Câu 10. Ranh giới để phân chia hai miền khí hậu chính ở nước ta là :
              A. Đèo Ngang.                                 B. Dãy Bạch Mã.
              C. Đèo Hải Vân.                              D. Dãy Hoành Sơn.
Câu 11. Các luồng gió thổi vào lãnh thổ nước ta gây nên thời tiết khô – nóng và lạnh – khô là:
              A. TBg và NPc    B. NPc và Tm      C. TBg và Em     D. Em và Tm
Câu 12.Sự phân mùa của khí hậu nước ta chủ yếu là do :
              A. Ảnh hưởng của các khối không khí hoạt động theo mùa khác nhau về hướng và tính chất.
              B. Ảnh hưởng của khối không khí lạnh (NPc) và khối không khí Xích đạo (Em).
              C. Ảnh hưởng của khối không khí từ vùng vịnh Bengan (TBg) và Tín phong nửa cầu Bắc (Tm).
              D. Ảnh hưởng của Tín phong nửa cầu Bắc (Tm) và khối không khí Xích đạo (Em).
Câu 13. Tính chất nhiệt đới ẩm, gió mùa của khí hậu nước ta đã đem đến cho sản xuất nông nghiệp :
              A. Nhiều đồng bằng phù sa, nhiệt ẩm dồi dào, lũ bão, ngập úng, hạn hán và sâu bệnh.
              B. Có điều kiện thuận lợi để thâm canh, luân canh, tăng vụ.
              C. Phát triển các loại cây trồng có nguồn gốc cận nhiệt và ôn đới.
              D. Phát triển nghề khai thác, nuôi trồng thủy sản.
Câu 14. Nhiễu động về thời tiết ở nước ta thường xảy ra vào :
              A. Mùa đông ở miền Bắc và mùa khô ở Tây Nguyên.
              B. Nửa đầu mùa hè ở Bắc Trung Bộ.                          C. Thời gian chuyển mùa.
              D. Nửa sau mùa hè đối với cả vùng Duyên hải miền Trung.
Câu 15. Từ vĩ độ 16⁰B trở vào nam, do tính chất khá ổn định về thời tiết và khí hậu, việc bố trí cây trồng thích hợp là :
              A. Các loại cây trồng phù hợp với từng loại đất.
              B. Cây ngắn ngày ở những vùng có mùa khô kéo dài.
              C. Cây trồng thích hợp với một mùa mưa cường độ cao.
              D. Các loại cây ưa nhiệt của vùng nhiệt đới gió mùa.

C. ĐÁP ÁN