HÌNH ẢNH NGƯỜI LAO ĐỘNG MỚI

Thứ tư - 28/10/2020 18:33

I. KIẾN THỨC – KĨ NĂNG
1. Tác giả :
Lưu ý thêm :Huy Cận là một trong những nhà thơ của phong trào thơ mới có một giọng điệu riêng với những khác biệt về sự vĩnh hằng trong vũ trụ rộng lớn, đầy nhân ái, trải rộng và bao dung. Cảm hứng trong thơ ông với những kì vĩ của đất trời và với những khát khao vươn tới cõi đẹp của con người đã khiến cho thơ ông có một sức hấp dẫn đặc biệt . Đặc điểm thơ Huy Cận là sự nồng hậu, khỏe khoắn, yêu đời.Thơ ông đa chiều, tinh tế, giàu chất hiện thực trong cảm hứng vũ trụ và nhân sinh.

Tác phẩm :

Trong bài thơ có hai nguồn cảm hứng bao trùm và hài hòa với nhau : cảm hứng về lao động và cảm hứng về thiên nhiên vũ trụ . Sự thống nhất, hài hòa ấy thể hiện qua kết cấu :Không gian rộng lớn, bao la với mặt trời, biển, trăng, sao, mây, gió; thời gian là nhịp tuần hoàn của vũ trụ từ lúc hoàng hôn đến bình minh cũng là thời gian hành trình một chuyến ra khơi của đoàn thuyền đánh cá .

Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá ( hai khổ đầu )

Thiên nhiên : Cảnh biển lúc hoàng hôn được miêu tả đầy ấn tượng với sự so sánh và liên tưởng độc đáo -> Vũ trụ đẹp một vẻ đẹp kì vĩ, tráng lệ nhưng huyền bí, mênh mang đầy thách thức.
Con người : Khi mặt trời xuống biển, vũ trụ vào đêm cũng là lúc khởi đầu một chuyến ra khơi của đoàn thuyền đánh cá và đây là công việc diễn ra thường xuyên, đều đặn như một nhịp sống đã quen thuộc của họ .Nhịp thơ nhanh mạnh như một quyết định dứt khoát. Ba hình ảnh “ câu hát, cánh buồm và gió khơi” bỗng hòa vào nhau trong một câu thơ tạo ra một hình ảnh khỏe, lạ mà thật .Người đánh cá căng buồm và cất lên câu hát – câu hát mang theo niềm vui, sự phấn chấn của người lao động trở thành sức mạnh cụ thể cùng với gió biển làm căng cánh buồm để con thuyền lướt sóng ra khơi .Câu hát của con người làm chủ đất nước còn mang theo một niềm mong mỏi tha thiết vừa hiện thực vừa lãng mạn.

b. Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển ( Bốn khổ thơ tiếp )
- Cảnh biển đêm với vẻ đẹp lung linh huyền ảo được sáng tạo bằng những liên tưởng, tưởng tượng độc đáo của tác giả . Cảm hứng lãng mạn đã giúp cho tác giả phát hiện những hình ảnh đẹp lộng lẫy và rực rỡ của các loài cá biển .Trí tưởng tượng đã nối dài, chắp cánh cho hiện thực trở nên kì ảo , làm giàu thêm cái đẹp vốn có trong tự nhiên. Cảnh biển trong bài thơ đẹp lộng lẫy với hình ảnh đàn cá . Có khi đàn cá được miêu tả trong cảnh trăng sao lung linh, có khi hiện lên trong ánh bình minh tươi tắn. Đó là những vẻ đẹp bình dị của hiện thực và qua trí tưởng tượng lãng mạn của nhà thơ đã trở nên huyền ảo, lung linh.
- Người lao động với niềm vui phơi phới, khỏe khoắn làm chủ công việc của mình thì vũ trụ thiên nhiên trở thành nơi đi tới để thử thách để khai phá. Dường như công việc lao động giữa biển khơi đầy sống gió vốn vất vả,đầy thử thách đã trở thành một niềm vui, niềm say mê hào hứng, trở thành bài ca đầy niềm vui, nhịp nhàng cùng thiên nhiên. Con thuyền vốn nhỏ bé trước biển cả bao la,qua cái nhìn lãng mạn và sức tưởng tượng phong phú của nhà thơ đã trở thành con thuyền kì vĩ, khổng lồ hòa nhập với kích thước rộng lớn của thiên nhiên, vũ trụ.Con người đang tung hoành giữa trời biển mênh mông, đang làm chủ và chinh phục biển khơi.Công việc lao động của người đánh cá vốn nặng nhọc được nhà thơ diễn tả thật hào hứng, khỏe khoắn và lãng mạn có sự hòa nhịp kì diệu giữa con người lao động và thiên nhiên vũ trụ.
c. Cảnh đoàn thuyền trở về ( Khổ cuối )
- Cảnh thiên nhiên là bức tranh cảnh biển lúc bình minh tươi tắn, đầy sức sống được vẽ bằng màu của những tia nắng hồng đầu tiên khi mặt trời vừa mới nhô lên, màu của ánh nắng lấp lánh chiếu lên những con cá tươi ngon.Những gam màu sắc ấy tạo nên sự rực rỡ , đầy sức sống cho bức tranh thiên nhiên. Đó cũng là màu của cuộc sống mới, là sự tươi vui hân hoan lạc quan của những con người vừa mới được làm chủ đất nước .
- Tiếng hát của người lao động xuất hiện trong khổ thơ cuối cũng là tiếng hát xuyên suốt trong toàn bộ bài thơ đem lại một âm điệu tươi vui, khỏe khoắn của một khúc ca lao động đầy hào hứng, say mê ngập tràn niềm vui chiến thắng. Bằng sự kết hợp giữa tả thực và liên tưởng tác giả đã sáng tạo một hình ảnh thơ độc đáo, giàu ý nghĩa biểu tượng “ Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời”. Như vậy, đó là một cuộc đua giữa đoàn thuyền và mặt trời – con người và vũ trụ - cuộc chạy đua trong công cuộc xây dựng và kiến thiết đất nước với một sự hào hứng, lạc quan và tinh thần quyết tâm lớn. Nghệ thuật nhân hóa và điểm nhìn linh hoạt khiến cho hình ảnh mặt trời vốn xa xôi khắc nghiệt trở thành gần gũi, hiền hòa, hình ảnh con người trở nên lớn lao cao rộng. Nhịp thơ cổ điển thất ngôn cân đối, trang trọng làm toát ra một âm hưởng lãng mạn ngợi ca hùng tráng.
d. Nhà thơ Huy Cận phải có một tình yêu sâu nặng, sự gắn bó lâu dài bền chặt với cuộc sống, với quê hương đất nước mới biểu hiện một cách thấm thía sảng khoái niềm vui, lòng mến phục và tự hào trước thiên nhiên kì ảo, trước sức sống và bàn tay lao động của con người.
II. CÁC TRƯỜNG HỢP VẬN DỤNG KIẾN THỨC- KĨ NĂNG.
1. Sự kết hợp hài hòa giữa cảm hứng về lao động và cảm hứng về thiên nhiên vũ trụ trong bài thơ.
Định hướng :
Sự thống nhất của hai nguồn cảm hứng thể hiện qua kết cấu và hệ thống hình ảnh trong bài thơ
+ Về kết cấu :

Thời gian của bài thơ là nhịp tuần hoàn của vũ trụ từ lúc hoàng hôn cho đến bình minh và cũng là thời gian hoạt động của đoàn thuyền đánh cá ra khơi rồi trở về.
Không gian của bài thơ là không gian rộng lớn bao la với mặt trời, biển, sóng, mây, gió, trăng, sao …cũng là không gian của cảnh lao động.

+ Về hệ thống hình ảnh:
Nhiều hình ảnh thơ gắn liền công việc lao động của con ngườivới nhịp sống của thiên nhiên đất trời : “ Câu hát căng buồm cùng gió khơi ; Thuyền ta lái gió với buồm trăng – lướt giữa mây cao với biển bằng ; Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao ; Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời….”
+ Từ đó dựa vào nội dung, nghệ thuật bài thơ để phân tích đánh giá, làm rõ.
2 . Cảm hứng lãng mạn và vẻ đẹp của thiên nhiên, con người trong bài thơ.
Định hướng : Như phần kiến thức đã trình bày ở trên.