CÁC NƯỚC MỸ LA TINH

Thứ ba - 24/11/2020 09:37

1. Những nét chung .
a- Những nét khái quát:
_ Mĩ latinh gồm 20 nước cộng hòa nằm trãi dài từ Mê hi cô ở Bắc Mỹ đến tận Nam Mỹ.

_ Diện tích: trên 20 triệu km2 (1/7 diện tích thế giới). Dân số: gần 600 triệu người (1993).
_ Là khu vực giàu nông sản, lâm sản, khoáng sản.
_ Trước chiến tranh thế giới thứ hai, về hình thức các nước Mĩ latinh là những nước cộng hòa, nhưng thực tế đều là thuộc địa kiểu mới của đế quốc Mỹ.
_ Sau chiến tranh, phong trào GPDT phát triển mạnh, được mệnh danh là "Đại lục núi lửa".
* Những nét nổi bật của của tình hình Mỹ la tinh từ sau năm 1945 đến nay:
- Sau chiến tranh thế giới thứ hai đến nay, với ưu thế về kinh tế và quân sự, Mỹ đã tìm cách biến Mỹ la tinh thành “sân sau’’ của Mỹ và dựng lên các chế độ độc tài thân Mỹ.
- Không cam chịu cảnh áp bức, cuộc đấu tranh chống chế độ độc tài của nhân dân các nước Mỹ la tinh lại bùng nổ và phát triển mạnh mẽ.
- Cách mạng Cu Ba thành công (1959) đánh dấu bước phát triển mới của phong trào giải phóng dân tộc, từ đầu những năm 60 đến những năm 80 của thế kỷ XX, cao trào đấu tranh bùng nổ mạnh mẽ, đấu tranh vũ trang diễn ra ở nhiều nước , Mỹ la tinh trở thành “Đại lục núi lửa”. Các chính quyền độc tài phản động ở nhiều nước bị lật đổ, các chính phủ dân tộc dân chủ được thành lập. Trong đó nổi bật là các sự kiện ở Chi- lê và Ni- ca- ra –goa.
- Trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, các nước Mỹ la tinh đã thu được những thành tựu quan trọng: củng cố độc lập chủ quyền, dân chủ hoá sinh hoạt chính trị, tiến hành cải cách kinh tế, thành lập các tổ chức liên minh khu vực về hợp tác và phát triển kinh tế.
- Từ đầu những năm 90 của thế kỷ XX, tình hình kinh tế, chính trị Mỹ la tinh gặp nhiều khó khăn căng thẳng...
2. Cu Ba- Hòn đảo anh hùng.
*Công cuộc đấu tranh chống chế độ độc tài quân sự của nhân dân Cu Ba.
Nguyên nhân : Sau chiến tranh thế giới thứ hai, được sự giúp sức của của Mỹ, tháng 3- 1952, Ba- ti- xta đã làm đảo chính, thiết lập chế độ độc tài quân sự. Chính quyền Ba- ti- xta đã xoá bỏ hiến pháp tiến bộ, cấm các đảng phái hoạt động, giam cầm nhưng người yêu nước ? nhân dân Cu Ba đã vùng dậy đấu tranh.
Diễn biến:
Ngày 26-7-1953, 135 thanh niên yêu nước dưới sự chỉ huy của luật sư trẻ tuổi Phi-đen Ca-xtơ-rô đã tấn công vào pháo đài Môn-ca-đa. Cuộc tấn công không giành được thắng lợi (Phi-đen Ca-xtơ-rô bị bắt giam và sau đó bị trục xuất sang Mê-hi-cô), nhưng mở đầu cho giai đoạn phát triển mới của của cách mạng Cu Ba.
Năm 1955, Phi-đen Cat-xtơ-rô được trả tự do và bị trục xuất sang Mê-hi-cô. ở đây Ông đã thành lập tổ chức cách mạng lấy tên "phong trào 26 - 7", tập hợp các chiến sĩ yêu nước, luyện tập quân sự.
Năm 1956, Phi-đen Ca-xtơ-rô cùng 81 chiến sĩ yêu nước từ Mê-hi-cô trở về tổ quốc. Bị địch bao vây, tấn công, nhiều đồng chí hi sinh, chỉ còn 12 người, trong đó có Phi-đen. Sau đó Ông cùng 11 đồng chí rút về xây dựng căn cứ cách mạng ở vùng rừng núi phía Tây của Cu Ba.
Dưới sự ủng hộ, giúp đỡ của nhân dân, lực lượng cách mạng đã lớn mạnh và lan rộng ra cả nước. Ngày 1-1-1959, nghĩa quân tiến vào thủ đô La-ha-ba-na, lật đổ chế độ độc tài Ba-ti-xta. Cách mạng Cu Ba giành được thắng lợi.
Ý nghĩa:
- Mở ra kỉ nguyên mới với nhân dân Cu Ba: độc lập dân tộc gắn liền với CNXH, nhân dân được hưởng các quyền tự do dân chủ.
- Cu Ba trở thành lá cờ đầu của phong trào giải phóng dân tộc ở Mĩ La-tinh và cắm mốc đầu tiên của CNXH ở Tây bán cầu.
- Tăng sức mạnh cho phe XHCN trên thế giới, CNXH nối liền từ Âu sang Á đến Mỹ la tinh.
*Công cuộc xây dựng đất nước (1959-2000)
Sau ngày cách mạng thắng lợi, chính phủ cách mạng lâm thời Cu Ba do Phi-đen Ca-xtơ-rô đứng đầu đã tiến hành cuộc cải cách dân chủ triệt để: cải cách ruộng đất, quốc hữu hoá các xí nghiệp của tư bản nước ngoài, xây dựng chính quyền các cấp, xoá nạn mù chữ, phát triển giáo dục...
Để tiêu diệt cách mạng Cu Ba, năm 1961, Mĩ cho một đội quân đánh thuê đổ bộ nên bãi biển Hi-rôn nhưng bị quân dân Cu Ba đánh bại. Sau thắng lợi này, Phi-đen Ca-xtơ-rô tuyên bố Cu Ba tiến lên CNXH.
Mặc dù bị Mĩ bao vây cấm vận, nhưng nhân dân Cu-Ba vẫn giành được những thắng lợi to lớn: xây dựng được một nền công nghiệp với cơ cấu các nghành hợp lý, một nền nông nghiệp đa dạng, văn hoá, y tế, giáo dục, thể thao phát triển mạnh mẽ, đạt trình độ cao của thế giới.
Sau khi Liên Xô tan rã, Cu Ba trải qua thời kì khó khăn. Nhưng với ý chí của toàn dân, với những cải cách điều chỉnh, đất nước Cu Ba đã vượt qua khó khăn, tiếp tục đưa đất nước phát triển đi lên.
*Mối quan hệ hữa nghị giữa nhân dân Cu-Ba với nhân dân Việt Nam.
- Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân ta, Ph-den Ca-xto-rô là nguyên thủ nước ngoài duy nhất đã vào tuyến lửa Quảng Trị để động viên nhân dân ta.
- Bằng trái tim và tình cảm chân thành, Phi-đen và nhân dân Cu-Ba luôn ủng hộ cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam: “Vì Việt Nam, Cu-Ba sản sàng hiến cả máu”.
- Cu-Ba đã cử các chuyên gia, bác sĩ nghiên cứu bệnh sốt rét, mổ cho các thương binh ở chiến trường.
- Sau 1975, Cu-Ba đã giúp nhân dân Việt Nam xây dựng thành phố Vinh, bệnh viện Cu-Ba ở Đồng Hới (Q.Bình).
* “Cu Ba là hòn đảo anh hùng”.
- Cu Ba anh hùng trong phong trào giải phóng dân tộc.
+ Sau chiến tranh thế giới thứ hai, được sự giúp sức của của Mỹ, tháng 3- 1952, Ba- ti- xta đã làm đảo chính,thiết lập chế độ độc tài quân sự. Chính quyền Ba- ti- xta đã xoá bỏ hiến pháp tiến bộ , cấm các đảng phái hoạt động, giam cầm nhưng người yêu nước ? nhân dân Cu Ba đã vùng dậy đấu tranh.
+ Nhân dân Cu Ba quyết không chịu đói nghèo, khổ nhục, anh dũng đứng lên đấu tranh chống lại chế độ độc tài Ba- ti- xta, mở đầu là cuộc tấn công vào trại lính Môn ca đa của 135 thanh niên yêu nước...
+ Kiên cường bất khuất trong các cuộc đấu tranh, sự kiên cường của lãnh tụ Phi đen và các đồng chí của ông trong những ngày đầu...
+ Kiên cường khi mới đặt chân trở về tổ quốc....
+ Sự kiên nghĩa quân tiến vào thủ đô lật đổ chế độ độc tài quân sự...
- Cu Ba anh hùng trong xây dựng CNXH.
+ Là nước đầu tiên ở Tây bán cầu tuyên bố đi lên CNXH ngay sau khi kẻ thù thất bại trong âm mưu tiêu diệt Cu Ba...
+ Một mình nằm giữa vòng vây của Mỹ, bị cấm vận nhưng Cu Ba vẫn kiên cường với đường lối CNXH..
Câu 1 : Phân tích các giai đoạn và thắng lợi của phong trào giải phóng dân tộc ở khu vực Mĩ la tinh sau chiến tranh thế giới thứ hai đến nay?

Câu 2. Cu Ba “Hòn đảo anh hùng”. Mối quan hệ giữa Việt Nam và Cu Ba

Câu 3, Hãy so sánh tình hình châu Phi và tình hình khu vực Mĩ La-tinh trong thời gian từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai đến nay.

Câu 4. Tại sao nói phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước Á, Phi và Mĩ La-tinh sau Chiến tranh thế giới thứ hai đã làm thay đổi bản đồ chính trị thế giới ?

C©u 5: Em h·y tr×nh bµy nh÷ng nÐt næi bËt cña ch©u Á từ sau năm 1945. Nét khác biệt cơ bản giữa phong trào cách mạng châu Á với khu vực Mĩ La Tinh là gì ? Vì sao?
Câu 6: Em hãy trình bày 4 thắng lợi quan trọng của nhân dân các nước Châu á, châu Phi và Mỹ la tinh trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc?
Câu hỏi 7: Quá trình đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân mới của nhân dân Mĩ la tinh từ 1945 đến nay mang những đặc điểm chủ yếu nào?